In het Noordhollands Dagblad reageert dermatoloog Menno Gaastra op de berichten dat zonnebrandcrème slecht is of zelfs kankerverwekkend. Dit bericht gaat de laatste weken steeds vaker rond op social media. "We weten allang dat zonnebrandcrème in wat voor vorm dan ook, niet schadelijk is", aldus Menno. "Veruit de meeste huidkankers komen gewoon door de zon." Je huid beschermen door het smeren van zonnebrandcrème is een van de dingen die je kunt doen. Annemarie de Jong stelt in het artikel vijf vragen aan over zonnebrandcrème als wapen tegen huidkanker.
’Smeren maar en niet van dat zuinige alsjeblieft’
Dermatoloog Menno Gaastra sprong zowat uit zijn vel toen hij hoorde van de berichten op sociale media dat insmeren met zonnebrand slecht of zelfs kankerverwekkend zou zijn. „Veruit de meeste huidkankers komen gewoon door de zon.”
Ook oud-FVD’er en opiniemaker Eva Vlaardingenbroek wenst op Instagram iedereen een ’ongevaccineerde en zonnecrèmevrije zomer’ toe. De groep die zich tegen zonnebrandproducten keert zou heilig geloven in natuurlijke gezondheid, eigen afweer en eigen verantwoordelijkheid.
Wat vindt u als dermatoloog van die smeerafkeer?
„Natuurlijk word je gek van zo’n bericht. We weten allang dat zonnebrandcrème, in wat voor vorm dan ook, niet schadelijk is”, zegt dermatoloog Menno Gaastra, ook werkzaam bij Centrum Oosterwal en de Noordwest Ziekenhuisgroep. „In zonlicht zit gewoon straling die schade aan je erfelijk materiaal veroorzaakt. Punt. Dan kun je nog zo’n goed afweersysteem hebben.”
In zonnebrand kunnen wel conserveermiddelen zitten die schadelijk zijn voor de groeicyclus van het koraal, zegt Gaastra. Gelukkig zijn er tegenwoordig volop oceaanvriendelijke zonnebrandcrèmes op de markt die het zeeleven niet kapot maken. Overigens blijkt uit de jaarlijkse zonnebrandtest van de Consumentenbond dat drie zonnebrandproducten niet de beschermingsfactor bieden die ze beloven: Etos natural Sun lotion SPF30, Suntribe All Natural Zinc Sun Stick SPF 30 en Clinique mineral Sunscreen lotion for body SPF30.
Waarom is juist het risico van níet insmeren groot?
Gaastra: „Huidkanker is de meest voorkomende vorm van alle kankers in Nederland. Een op de vijf mensen krijgt huidkanker en we zijn langzaam op weg naar een op de vier. Het is echt een serieus probleem. En we zien het duidelijk toenemen.”
Grote boosdoener is de zon. „Het is de optelsom door de jaren heen. Alle zon die je vanaf nul tot nu hebt gehad is opgeslagen in het geheugen van de huid. Die huid vergeet helemaal niks op dat punt.” Niet alleen de keren dat je als een kreeft zo rood was verbrand tellen mee, maar álle zonnestralen. „Zonverbranding geeft alleen maar versnelling van het proces.”
Wie lopen het grootste risico op huidkanker?
„Hangt af van de hoeveelheid zon die je hebt gehad. Zon in je vroege jeugd telt stevig mee.” Maar ook je huidtype speelt een grote rol. „Als jij een lichte huid hebt, type 1 en 2, die nauwelijks kleurt in de zon maar wel verbrandt, dan maak je sneller kans op huidkanker.”
Gaastra ziet veel patiënten die van lange zonvakanties hebben genoten. „Maar ook mensen die buiten sporten. Of die in de land- en tuinbouw werken, of in de fruitteelt. Ik zie ook stratenmakers en mensen uit de bouw. Kerels en smeren zijn twee dingen die niet heel goed samengaan. Maar gelukkig wordt er tegenwoordig veel meer op gelet dat ze beschermd zijn tegen de zon. Vroeger trokken ze hun shirtjes uit en werkten ze in hun blote bast.”
Het zijn niet per se ouderen die zich met huidkanker melden. „We zien genoeg dertigplussers met uitgebreide huidkanker. Maar ook
mensen van 16, 17 en 18 jaar met hun eerste huidkanker. Dat zijn helemaal geen uitzonderingen.”
Hoe herken je huidkanker bij jezelf?
Huidkanker herken je meestal aan een plekje op de huid dat ineens verschijnt of verandert. „Op het moment dat je een plekje ziet dat je niet vertrouwt, zoals plekjes die open blijven, spontaan gaan bloeden, van kleur veranderen, groter worden; alsjeblieft, trek aan de bel! Laat die controleren door de huisarts.”
Kleurverandering van de huid is een belangrijk signaal. „Betekent niet altijd dat het niet goed is, maar wel dat je er naar moet laten kijken. Ik heb liever dat je tien keer voor niks komt dan dat ik moet zeggen: ’Oh, was even eerder geweest! Blijkt het toch een melanoom te zijn. Als je er niet op tijd bij bent, kan je daar aan doodgaan’.” Zelfonderzoek is een must, zegt Gaastra. „Vrouwen zijn gewend hun borsten te controleren en mannen kijken naar hun ballen of er geen hobbels en bobbels zitten. Maar hun huid controleren ze eigenlijk nooit.”
Is er ook goed nieuws te melden over de zon?
Tachtig procent van de huidkankergevallen is te behandelen met bijvoorbeeld opereren, zegt Gaastra. Mits je er op tijd bij bent.„Maar melanoom, de ernstigste vorm van huidkanker, is ook de snelstgroeiende vorm van alle kankers in Nederland. We zien melanomen wel steeds dunner omdat mensen er alerter op zijn. Dan zijn ze beter te opereren. Maar bijna duizend mensen gaan per jaar dood aan een melanoom.”
Melanomen komen volgens Gaastra vaker voor in Noord-Holland dan in de rest van Nederland. Er wordt onderzoek gedaan naar de oorzaak. Een melanoom herken je vaak aan (moeder)vlekken die van grootte, kleur of uiterlijk veranderen. Maar in de helft van de gevallen ontstaan ze nieuw op de huid en niet uit een moedervlek. Hét motto om huidkanker tegen te gaan: smeren, kleren en weren. „Vóór je de zon ingaat: voldoende smeren, niet dat zuinige alsjeblieft. Heel veel mensen denken: ’als ik naar het strand ga, moet ik smeren’. Maar vergeet ook niet te smeren als je je tuintje gaat doen, gaat fietsen of boodschappen gaat doen.”
Of draag beschermende kleding en zet een hoed of pet op. „Voor kinderen is er leuke uv werende kleding. En zoek regelmatig de schaduw op. Ga onder een parasol zitten en mijd tussen elf en drie de zon.” Dat is óók goed tegen rimpels. „De belangrijkste reden van huidveroudering is zon.”
Er zijn twee verschillende typen zonbescherming: met een fysische of chemische zonnefilter. Allebei beschermen ze de huid tegen uv-stralen. „Producten met een fysische filter blijven als een witte waas op de huid liggen, waardoor ze als het ware het zonlicht terugkaatsen. Producten met een chemische filter breken op een chemische manier kwalijke kanten van zonlicht af.”
Toch maar binnen blijven? Welnee. „Zon hebben we nodig. Je wordt er blij van. Maar je moet wel opletten.”
Bron: Annemarie de Jong (2022, 17 mei). 'Smeren maar en niet van dat zuinige alsjeblieft' Vijf vragen aan dermatoloog Menno Gaastra over zonnebrand als wapen tegen huidkanker. Noordhollands Dagblad.
https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220517_27860722?utm_source=google&utm_medium=organic
