De slechte afvoer kan veroorzaakt worden door spataderen en kapotte kleppen in aderen na een trombose. Ook een slechte doorbloeding door vaatvernauwing kan een oorzaak zijn. Bij diabetici komen ook open benen voor. Naast een slechte doorbloeding van de huid hebben diabetici ook vaak gevoelsstoornissen. Hierdoor merken ze niet op tijd dat een schoen bijvoorbeeld te krap zit en een drukplek veroorzaakt. Een minder vaak voorkomende oorzaak van open been is onder andere huidkanker. Slecht genezende wonden behoren dan ook altijd door een deskundig arts te worden beoordeeld, ook op kwaadaardigheid.

Hoe ontstaat het open been?

In het been wordt zuurstofrijk bloed door de slagaderen aangevoerd. Nadat het bloed door de haarvaten is gestroomd wordt het via de aderen weer naar het hart afgevoerd om opnieuw van zuurstof te worden voorzien

Slagaderen
Als de toevoer is afgenomen door vernauwing van de slagader, door bijvoorbeeld roken of een hoog cholesterolgehalte, komt er te weinig zuurstof in de huid. Het zuurstoftekort in de huid zorgt ervoor dat een wondje niet snel geneest. Wanneer het langer dan 2 tot 4 weken bestaat spreken we van een open been.

Aderen
De aderen dienen om het bloed terug te voeren naar het hart. Wanneer de kleppen in de aderen niet meer goed sluiten stroomt het bloed weer terug in het been en zorgt daardoor voor een te hoge druk op de aderen. Deze verhoogde druk leidt tot ophoping van afvalstoffen en zuurstofarm bloed waardoor wonden slecht genezen. In vijftig procent van de open benen is een spatader de oorzaak van het open been. In de operige gevallen zijn de kleppen in de diepe aderen kapot. Dat gebeurt meestal door een trombose. Spataderen kunnen behandeld worden waardoor het open been sneller geneest en de kans op een nieuw open been sterk afneemt. Als de kleppen in de diepe aderen niet meer functioneren dan is na genezing van het open been, een therapieutisch elastische kous de enige manier om een nieuw open been te voorkomen.

Suikerziekte
Suikerziekte of diabetes, veroorzaakt op de lange termijn vaak problemen met de doorbloeding. Deels gebeurt dit door vernauwing van de slagaderen, en deels door verslechtering van de doorbloeding van de haarvaten. Ook zijn de kleine zenuwtjes vaak aangedaan waardoor het gevoel vermindert in de huid. Vaak begint dit aan de tenen en kruipt dan langzaam omhoog. Het verminderde gevoel heeft tot gevolg dat de patiënt niet op tijd reageert op pijnprikkels. Een wond ontstaat dan al snel zonder dat de patiënt het doorheeft. Vaak is het dan al te laat en is er een blaar ontstaan met eronder een wond.

Huidkanker
Soms zijn er plekjes op een been die al langere tijd bestaan, bijvoorbeeld een eczeemachtig plekje, dat na geruime tijd een klein wondje wordt. Het wondje wordt langzaam groter en blijkt uiteindelijk huidkanker te zijn.

Duplex-onderzoek

De meeste open benen worden veroorzaakt door problemen met de afvoer van bloed. Het is mogelijk om de aderen die voor de afvoer zorgen, zorgvuldig in kaart te brengen met geluidsgolven. De ongevaarlijke geluidsgolven dringen door de huid heen en geven dan een fraaie afbeelding van de aderen. Ook slagaderen zijn zo goed zichtbaar. Door een kleur te geven aan het stromende bloed kun je de stroomrichting bepalen. Zo kun je zien of het bloed naar het hart stroomt of steeds terugzakt in het been. Een spatader is dus zo snel opgespoord en ook de diepe aderen zijn in beeld te brengen en op hun functie te beoordelen.

Doppler-onderzoek en enkel-arm index
Met behulp van geluidsgolven is ook de slagader goed te horen aan de enkel. Of er een goede toevoer van bloed is valt op te maken uit de druk in de slagader. Een goede maat hiervoor is de zogenaamde enkel-arm index. Dat is de druk aan de enkel gedeeld door de druk in de slagader aan de arm. Als de index lager is dan 0,8 dan is er al sprake van vaatvernauwing. Bij ernstige vaatvernauwing moet de patiënt gezien worden door een vaatchirurg.

Bloedonderzoek
Als er een verdenking is op suikerziekte als oorzaak van het open been, dan zal een buisje bloed moeten worden afgenomen om de suikerspiegel te bepalen. Indien een verhoogde suikerspiegel in het bloed wordt gevonden zal de patiënt worden verwezen naar zijn huisarts voor verdere behandeling van de diabetes.

Huidbiopsie
Soms kan een open been veroorzaakt worden door huidkanker. Om dit vast te stellen zal de dermatoloog een stukje huid (biopt)wegnemen van ongeveer 3 mm doorsnede om de definitieve diagnose te kunnen laten stellen door de patholoog. Afhankelijk van de soort huidkanker zal een operatie worden uitgevoerd om het kwaadaardige weefsel te verwijderen.

Ambulante compressietherapie
De belangrijkste behandelmethode is de ambulante compressietherapie. Dit is een wetenschappelijk bewezen methode om open benen snel te laten genezen. Ambulante compressietherapie is het behandelen van het open been met een zwachtel van de tenen tot aan de knie. Deze zwachtel moet een bepaalde druk uitoefenen op het been om het bloed beter terug te voeren naar het hart en wordt wekelijks vervangen. De meeste open benen worden namelijk veroorzaakt door een gestoorde bloedafvoer naar het hart door kapotte kleppen in aderen. Het is wel van belang dat de patiënt met het verband om beweegt. De verhoogde druk die ontstaat onder het verband zorgt voor het leeg drukken van de aderen en stuwt het bloed met grote snelheid omhoog. De druk daalt daardoor in de aderen van het been en de wond kan gaan genezen. Deze methode wordt al tientallen jaren gebruikt en heeft de in het verleden vaak gebruikte bedrust vervangen. Het aanleggen van het verband op de juiste wijze vergt echter wel veel ervaring van een verpleegkundige.

Wondbehandeling
Naast de ambulante compressietherapie is ook het reinigen van de wond van essentieel belang. Dit gebeurt wekelijks op onze polikliniek door de wondverpleegkundige. Na reiniging wordt de wond bedekt met de nieuwste wondbedekkers. Zo wordt gebruik gemaakt van sterk absorberende materialen als hydrofibers en foams. Soms zijn de wondbedekkers geïmpregneerd met zilver waarvan een bacteriedodende werking uitgaat. Verwijdering van de wondbedekkers geschiedt meestal pijnloos doordat het materiaal niet hecht aan de wond. Ook zijn er siliconenpleisters op de markt die vaak gebruikt worden bij kleine wondjes. De zwachtel kan dan vervangen worden door een therapeutische elastische kous die exact naar maat gemaakt kan worden.

Nabehandeling
Als de wond genezen is dan is het verstandig om therapeutische elastische kous te gaan dragen, zodat nieuwe open benen worden voorkomen. Dit geldt vooral voor patiënten waar de kleppen in de diepe aderen kapot zijn. Als er grote spataderen zijn die de oorzaak zijn van het open been, dan moet natuurlijk de spatader worden behandeld. Dat kan ook allemaal plaatsvinden in Centrum Oosterwal dat tevens is uitgerust met vier moderne operatiekamers voor de nieuwste laserbehandelingen. Het is verder goed om meer te bewegen. Het bloed stroomt beter en de kans op nieuwe open benen neemt daardoor af. Men kan meer gaan wandelen maar ook fietsen is een prima activiteit.