Hidradenitis suppurativa is een chronische huidontsteking. Kenmerkend zijn de steeds terugkerende ontstekingen van de haarzakjes en talgkliertjes. Meestal in de oksels en de liezen.

Hidradenitis suppurativa, ook wel acne inversa of acne ectopia genoemd, is moeilijk te herkennen. In het begin lijkt het op acne of steenpuisten. De bulten die ontstaan zijn zeer pijnlijk. Later worden deze bulten groter en dieper en kan het lijken op een ‘normaal’ abces. De ontsteking kan zelfs openbarsten, waarbij veel talg en pus vrijkomt. De talgklieren, de zweetklieren en andere structuren van de huid kunnen ook ontstoken raken.

De hidradenitis kan zich uitbreiden buiten de oksels en de liezen. De schaamstreek kan worden aangedaan, zoals de bilspleet en de genitaliën en (bij vrouwen) onder de borsten. Ook kan het elders op het lichaam voorkomen, bijvoorbeeld aan de rug, de benen of achter de oren. 

Verloop hidradenitis suppurativa

Bij hidradenitis suppurativa raakt de opening van het haarzakje verstopt. De binnenkant van het haarzakje is bekleed met huidcellen. Deze huidcellen vermenigvuldigen zich continu en worden uiteindleijk als huidschilfers afgevoerd. Doordat deze huidschilfers door de verstopping niet goed uit het haarzakje kunnen, gaat het haarzakje op een gegeven moment kapot. Hierdoor komt talg, huidcellen en bacteriën onder de huid terecht. Dit kan grote abcessen geven. De ophoping zoekt een uitweg. Dit kan naar de buitekant van de huid gaan, maar ook onder de huid zijn. Hierdoor kunnen allerlei gangen (zogenaamde sinussen) en holtes (zogenaamde cysten) ontstaan.

De pus-achtige afscheiding uit de cysten, ontstekingen en sinussen kan een onaangename geur veroorzaken. Wanneer de huid weer geneest, kunnen er littekens achterblijven. Deze littekens kunnen erg pijnlijk zijn. Ook hebben mensen met hidradenitis suppurativa regelmatig vermoeidheids- en gewrichtsklachten. 

Oorzaken hidradenitis suppurativa

Erfelijke aanleg speelt een rol. Daarnaast zijn hormonale invloeden een bijkomende factor. Zaken als overgewicht, roken, zweten, warmte en stress kunnen een ongunstige invloed hebben. Het blijft altijd onduidelijk waar nu precies de oorzaak ligt. Vaak begint de aandoening in de pubertijd, maar het kan ook op latere leeftijd ontstaan. 70 tot 80% van de patiënten is vrouw.

Hidradenitis suppurativa wordt vastgesteld aan de hand van de verschijnselen en het gesprek tussen de dermatoloog en de patiënt. Een enkele keer zal een biopt (stukje huid dat onder plaatselijke verdoving wordt verwijderd) worden afgenomen.

Drie kenmerken van hidradenitis

Omdat het niet altijd even makkelijk is om de ziekte hidradenitis suppurativa te onderscheiden van andere aandoeningen, zijn er drie kenmerken die worden gehanteerd voor het stellen van de diagnose:

• de typische huidafwijkingen zoals diep gelegen bulten en/of toename van de hoeveelheid bindweefsel (fibrose)
• typische plaatsen op het lichaam, zoals liezen en de oksels
• het terugkerende en chronische verloop

Verschillende gradaties

Hidradenitis suppurativa komt in verschillende gradaties voor. Er worden drie klinische stadia van hidradenitis onderscheiden (indeling volgens Hurley):

• Hurley stadium 1: geïsoleerd gelegen ontstekingshaarden met pusvorming - geen sinussen, geen littekenvorming
• Hurley stadium 2: terugkerende abcessen op dezelfde locaties, individuele ontstekingshaarden worden met elkaar verbonden door sinussen
• Hurley stadium 3: uitgebreide abcesvorming over een groter gebied met meerdere sinussen onderhuids met elkaar verbonden

Hidradenitis suppurativa is niet te genezen. Wel kan het behandeld worden.

Behandeling met medicijnen

Antibiotica
Antibiotica spelen bij de behandeling van milde tot matig ernstige vormen van hidradenitis een belangrijke rol. De antibiotica komen uit de tetracyclinegroep van antibiotica (tetracycline, doxycycline en minocycline) en worden gedurende lange tijd (soms enkele maanden) achtereen voorgeschreven.
Acute ontstekingen kunnen soms het gevolg zijn van een bacteriële infectie van de klieren met Staphylococcus aureus. Een dergelijke infectie kan dan met kortdurende antibioticakuren worden behandeld, bij voorkeur na het afnemen van pus voor een bacteriële kweek.

Resorcinol (resorcine)
resorcinol is een stof die zorgt voor peeling van de hoornlaag en het verwijderen van de hoornplugjes in de poriën. Ook de talgproductie neemt af door resorcinol. De resorcinol wordt plaatselijk aangebracht.

Vitamine A zuur afgeleiden
Met vitamine A zuur afgeleiden zoals acitretine en isotretinoine worden soms goede resultaten geboekt.

TNF-alpha remmers
Bij zeer ernstige vormen van hidradenitis die onvoldoende reageren op andere vormen van behandeling kan een TNF-alpha remmer zoals adalimumab (Humira ®) of infliximab (Remicade ®) worden voorgeschreven. Deze middelen zijn gericht tegen tumor-necrose-factor-alfa (TNF-a), een belangrijke stof in het ontstaan van ontstekingsziekten. TNF-alpha remmers zijn sterke geneesmiddelen die per injectie of infuus worden toegediend. TNF-alpha remmers worden beschouwd als tussenstap naar een meer definitieve oplossing voor de hidradenitis: zodra de hidradenitis door de geneesmiddelen tot rust is gebracht dient er werk gemaakt te worden van bijvoorbeeld chirurgisch verwijderen van de sinussen en oude ontstekingshaarden en het aanpakken van bijvoorbeeld overgewicht.

Chirurgische behandeling

Bij steeds terugkerende ontstekingen, vooral als er sinussen zijn ontstaan, is het operatief verwijderen van de ontstekingshaarden vaak de beste keuze. Door het verwijderen van de klier kan er geen ontsteking meer plaatsvinden.

Wondverzorging

Een goede verzorging van de wonden is heel belangrijk. Als men last heeft van grote of langdurige wonden, is het verstandig om een wondverpleegkundige raad te plegen.

Behandeling van de littekens

Nabehandeling van de ontstane littekens is belangrijk, omdat veel littekens pijnlijk zijn.