Rosacea is een chronische huidaandoening in het gezicht die gekenmerkt wordt door felrode verkleuringen met name van de wangen en de neus. Er kunnen uitgezette bloedvaatjes ontstaan (ook wel couperose genoemd) en bultjes en puistjes. Rosacea betekent letterlijk “rood als een roos”. De aandoening kan lijken op acne, de bekende jeugdpuistjes. Rosacea neemt echter pas toe op middelbare leeftijd, meestal tussen de 30ste en 50ste jaar. Het is niet besmettelijk en vrouwen hebben er vaker last van dan mannen.

Download hier de patiëtenbrochure over rosacea.

Uw arts kan meestal rosacea zonder onderzoek herkennen. Soms wil de arts zeker weten of er geen sprake is van een andere huidaandoening. De arts zal dan een klein stukje huid afnemen, een biopt.

Rosacea zit vooral op de neus, de wangen, het voorhoofd en de kin. De belangrijkste kenmerken van rosacea zijn blozen (vanzelf wegtrekkende roodheid), blijvende roodheid, bultjes (papels), puistjes (pustels) en uitgezette bloedvaatjes (couperose). Dit geeft een branderig en soms jeukend gevoel.

Vaak hebben mensen met rosacea ook oogafwijkingen. De meest voorkomende klachten zijn droge ogen, een branderig of stekend gevoel, tranende ogen en een gevoel alsof er iets in het oog zit (gevoel van zandkorrels). Ook kunnen ontstekingen van de oogleden (blefaritis) en van het hoornvlies en het bindvlies (keratoconjunctivitis) voorkomen.

Soms komen bij rosacea zwellingen van de huid voor. Deze zitten vaak op de wangen onder de ogen. De zwellingen kunnen ontstaan door ophoping van vocht. Dit heet oedeem. De zwelling voelt zacht aan. In het begin verdwijnt dit vanzelf. De zwelling kan ook blijvend zijn. Dit beeld wordt soms morbus Morbihan genoemd.

Zwellingen kunnen ook ontstaan door toename van bindweefsel in de huid. Deze voelen harder en knobbelig aan en gaan niet vanzelf weg. Het bekendste voorbeeld hiervan is rhinophyma.
Rhinophyma ontstaat door vergroting van talgklieren op de neus en een toename van bindweefsel. De neus gaat er verdikt en knobbelig uitzien en wordt in het dagelijkse taalgebruik aangeduid als “drankneus” of “bloemkoolneus”. Ten onrechte, want het ontstaan van rhinophyma heeft niets te maken met alcoholgebruik. Rhinophyma treedt vrijwel alleen op bij oudere mannen.
Ook komt migraine bij relatief veel patiënten met rosacea voor, vooral bij hen die last hebben van blozen.

Rosacea is goed te behandelen, maar niet te genezen. Binnen 6 maanden na het stoppen van de therapie treedt bij de helft van de mensen weer een verergering op.

Bij een milde rosacea wordt eerst gekozen voor een crème of gel. Wanneer dit onvoldoende helpt wordt een behandeling met tabletten toegevoegd. Ernstige rosacea wordt direct met zowel tabletten als met crème/gel behandeld.

Crème / gel behandeling
Bij een behandeling van rosacea met crème of gel, wordt meestal gekozen voor metronidazol gel of crème, azelaïnezuur crème, ivermectine crème en soms benzoylperoxide gel.
Tegen de roodheid in het gezicht kunt u brimonidine gel (Mirvasogel®) proberen. Het vermindert tijdelijk de roodheid in het gezicht.

Tablet behandeling
Behandeling met doxycycline, tetracycline of minocycline heeft een gunstig effect op de huid- en de oogafwijkingen van rosacea. Meestal kan na 1 tot 2 maanden een vermindering van het aantal bultjes en puistjes worden gezien. Deze behandeling wordt vaak 2 of 3 maanden gegeven.
Er zijn ook andere antibiotica die voorgeschreven kunnen worden voor rosacea als u bovengenoemde middelen niet mag of kan gebruiken.

Mocht antibiotica niet goed aanslaan dan kan isotretinoïne geprobeerd worden tegen rosacea. Dit middel wordt gebruikt voor puistjes (acne) maar werkt soms ook tegen rosacea.
Als u een kinderwens heeft is het verstandig om dit met uw arts te bespreken. Bovengenoemde antibiotica mogen niet gebruikt worden tijdens zwangerschap. Isotretinoïne mag ook niet gebruikt worden tijdens zwangerschap en moet zelfs gestopt worden 2 maanden voor een mogelijke zwangerschap.

Behandeling van specifieke verschijnselen van rosacea
Couperose
De uitgezette adertjes van couperose kunnen worden behandeld met lasertherapie of een flitslamp. Dit is vaak effectief maar wordt niet vergoed. 
 
Oogafwijkingen
Het is belangrijk de ogen dagelijks goed schoon te houden. 
Voor droge ogen en irritatie kan ‘kunstmatig traanvocht’ zoals hypromellose of methylcellulose worden gebruikt. Ook behandeling met doxycycline, minocycline of tetracycline kan verbetering geven bij de oogafwijkingen van rosacea. Behandeling van het ooglid met metronidazol gel en fusidinezuur gel kan de ooglidontsteking doen verbeteren.

Rhinophyma
Zwelling van de neus (rhinophyma) kan op verschillende manieren worden behandeld. Zowel plastische chirurgie, wegbranden (elektrochirurgie), bevriezen (cryochirurgie) en lasertherapie behoren tot de mogelijkheden.